Informator o egzaminie maturalnym z języka polskiego od roku szkolnego 2024/2025
UTWORY LITERACKIE NA EGZAMINIE
- Lektury obowiązkowe – utwory epickie i dramatyczne w części ustnej i w teście historycznoliterackim.
W części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego oraz w teście historycznoliterackim znajdą się zadania sprawdzające znajomość treści i problematyki lektur obowiązkowych, tj.:
1) Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana
2) Jan Parandowski, Mitologia, cz. I Grecja
3) Homer, Iliada (fragmenty)
4) Sofokles, Antygona
5) Lament świętokrzyski (fragmenty)
6) Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
7) Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
8) William Szekspir, Makbet
9) Molier, Skąpiec
10) Ignacy Krasicki, wybrana satyra
11) Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym Romantyczność; Dziady cz. III
12) Bolesław Prus, Lalka
13) Henryk Sienkiewicz, Potop (fragmenty)
14) Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
15) Stanisław Wyspiański, Wesele
16) Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (fragmenty)
17) Stefan Żeromski, Przedwiośnie
18) Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty)
19) Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu
20) Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat (fragmenty)
21) Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem
22) Albert Camus, Dżuma
23) George Orwell, Rok 1984
24) Sławomir Mrożek, Tango
25) Marek Nowakowski, Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii)
26) Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
27) Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
28) Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty).
Ponadto w teście historycznoliterackim może być sprawdzana znajomość treści i problematyki lektur obowiązkowych z zakresu szkoły podstawowej, określonych w wymaganiu I.1.11) podstawy programowej z 2024 r., tj.:
- bajek Ignacego Krasickiego
- Dziadów cz. II oraz Pana Tadeusza (księgi: I, II, IV, X, XI, XII) Adama Mickiewicza
- Zemsty Aleksandra Fredry
- Balladyny Juliusza Słowackiego.
Jeżeli zadanie będzie dotyczyło lektury obowiązkowej z zakresu szkoły podstawowej, wówczas w arkuszu egzaminacyjnym zostanie zamieszczony fragment tej lektury. W teście historycznoliterackim mogą pojawić się również zadania oparte na fragmentach utworów epickich i dramatycznych niebędących lekturami obowiązkowymi. Do poprawnego rozwiązania takich zadań wystarczy zrozumienie i zinterpretowanie fragmentu zamieszczonego w arkuszu egzaminacyjnym.
2. Lektury obowiązkowe – utwory epickie i dramatyczne w wypracowaniu
W realizacji tematu na poziomie podstawowym zdający mogą odwołać się do lektury obowiązkowej zarówno z zakresu podstawowego, jak i z zakresu rozszerzonego. W latach 2025–2028 zdający będą mogli odwołać się w wypracowaniu (spełniając obowiązek odwołania się do lektury obowiązkowej) do wszystkich tekstów będących lekturami obowiązkowymi w podstawie programowej z 2018 r. Od roku 2029 zdający będą mogli odwoływać się wyłącznie do tekstów wskazanych jako lektury obowiązkowe w podstawie programowej z 2024 r. Lista lektur obowiązkowych będzie zamieszczana w arkuszu egzaminacyjnym.
2.1. Lista lektur obowiązkowych, do których zdający może odwołać się w wypracowaniu w latach 2025–2028
Lektury obowiązkowe zgodne z podstawą programową z 2024 r.
Zakres podstawowy
Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana
Jan Parandowski, Mitologia, cz. I Grecja
Homer, Iliada (fragmenty)
Sofokles, Antygona
Lament świętokrzyski (fragmenty)
Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
William Szekspir, Makbet
Molier, Skąpiec
Ignacy Krasicki, wybrana satyra
Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym Romantyczność; Dziady cz. III
Bolesław Prus, Lalka
Henryk Sienkiewicz, Potop (fragmenty)
Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
Stanisław Wyspiański, Wesele
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (fragmenty)
Stefan Żeromski, Przedwiośnie
Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty)
Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu
Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat (fragmenty)
Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem
Albert Camus, Dżuma
George Orwell, Rok 1984
Sławomir Mrożek, Tango
Marek Nowakowski, Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii)
Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty)
Ponadto z zakresu szkoły podstawowej
Ignacy Krasicki, bajki
Adam Mickiewicz, Dziady cz. II, Pan Tadeusz (księgi: I, II, IV, X, XI, XII
Aleksander Fredro, Zemsta
Juliusz Słowacki, Balladyna
Zakres rozszerzony
Homer, Odyseja (fragmenty)
Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty)
Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki)
William Szekspir, Hamlet
Juliusz Słowacki, Kordian
realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary)
Franz Kafka, Proces (fragmenty)
Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata
Stanisław Ignacy Witkiewicz,
Szewcy Bruno Schulz,
wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe
Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa
Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku
Sławomir Mrożek, wybrane opowiadanie
wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta
Lektury obowiązkowe zgodne z podstawą programową z 2018 r.
Zakres podstawowy
Legenda o św. Aleksym (fragmenty)
Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty)
Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty)
Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich
Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty)
Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty)
William Szekspir, Romeo i Julia
Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod
Bolesław Prus, Z legend dawnego Egiptu
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis
Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony…
Tadeusz Borowski, Ludzie, którzy szli
Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty)
Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie)
Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych)
Antoni Libera, Madame
Ponadto z zakresu szkoły podstawowej Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
Zakres rozszerzony
Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty)
Platon, Państwo (fragmenty) Arystofanes,
Chmury Wergiliusz, Eneida (fragmenty)
św. Augustyn, Wyznania (fragmenty)
św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty)
François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (fragmenty)
Michel de Montaigne, Próby (fragmenty)
Juliusz Słowacki, Lilla Weneda
Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia
Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa
Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie
2.2. Lista lektur obowiązkowych, do których zdający może odwołać się w wypracowaniu od roku 2029
Lektury obowiązkowe zgodne z podstawą programową z 2024 r.
Zakres podstawowy
Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana
Jan Parandowski, Mitologia, cz. I Grecja Homer, Iliada (fragmenty)
Sofokles, Antygona
Lament świętokrzyski (fragmenty)
Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
William Szekspir, Makbet
Molier, Skąpiec
Ignacy Krasicki, wybrana satyra
Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym Romantyczność; Dziady cz. III
Bolesław Prus, Lalka
Henryk Sienkiewicz, Potop (fragmenty)
Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
Stanisław Wyspiański, Wesele
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (fragmenty)
Stefan Żeromski, Przedwiośnie
Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty)
Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu
Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat (fragmenty)
Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem
Albert Camus, Dżuma
George Orwell, Rok 1984
Sławomir Mrożek, Tango
Marek Nowakowski, Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii)
Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty)
Ponadto z zakresu szkoły podstawowej
Ignacy Krasicki, bajki
Adam Mickiewicz, Dziady cz. II, Pan Tadeusz (księgi: I, II, IV, X, XI, XII)
Aleksander Fredro, Zemsta
Juliusz Słowacki, Balladyna
Zakres rozszerzony
Homer, Odyseja (fragmenty)
Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty)
Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki)
William Szekspir, Hamlet
Juliusz Słowacki, Kordian
realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary)
Franz Kafka, Proces (fragmenty)
Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata
Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy
Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe
Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa
Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku
Sławomir Mrożek, wybrane opowiadanie
wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta
3. Utwory poetyckie w części pisemnej
3.1. Utwory poetyckie w teście historycznoliterackim
a) W teście historycznoliterackim może być sprawdzana znajomość treści i problematyki tylko tych utworów poetyckich, których tytuły wymieniono w podstawie programowej, tj. Bogurodzica
Jan Kochanowski, Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II, treny IX, X, XI
Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny
Adam Mickiewicz, Oda do młodości
Juliusz Słowacki, Testament mój.
Zawsze w arkuszu egzaminacyjnym będzie podany fragment utworu.
b) W teście historycznoliterackim pojawią się również zadania, których tekstami źródłowymi będą utwory poetyckie zarówno autorów wskazanych w podstawie programowej, jak i niewymienionych w tym dokumencie. Zadania te nie będą sprawdzały znajomości treści konkretnego utworu (z wyjątkiem tych utworów, których tytuły podano w podstawie programowej), ale – umiejętność odczytywania tego typu tekstów.
3.2. Utwory poetyckie w wypracowaniu. W wypracowaniu zdający może odwołać się do dowolnego utworu literackiego albo jako kontekstu.